Nieuwsbrief Januari 2020
De Japanse duizendknoop komt in Nederland wijdverspreid voor en wordt beschouwd als invasie soort die goed gedijt op een groot aantal bodemtypes en binnen diverse leefmilieus. Door het vroege uitlopen, de snelle lengtegroei en de vorming van een nagenoeg gesloten bladerdek wordt de overige vegetatie geheel overgroeid en op den duur verdrongen.
Invasieve soorten zijn wereldwijd een bedreiging voor de biodiversiteit en zijn moeilijk uit te roeien. In de negentiende eeuw, in 1823, introduceerde de Duitse onderzoeker Philipp Franz von Siebold de plant als tuinplant in zijn kwekerij in Leiden. Dit is waarschijnlijk de bron van alle Japanse duizendknopen in Europa. Pas na 1950 zijn soorten op groot schaal verwilderd. Het dumpen van tuinafval en onzorgvuldig maaibeheer zorgen voor forse uitbreidingen.
In Nederland komen nu drie soorten Aziatische duizendknopen voor die vaak worden aangeduid als Japanse duizendknoop: de Japanse (50%) (Fallopia japonica), Sachalinse (10%) (Fallopia sachalinensis) en Boheemse duizendknoop (40%) (Fallopia x bohemica (F. japonica x sachalinensis)) .
1. Kenmerken van Japanse duizendknopen
De Japanse duizendknoop is een vaste plant, die diep wortelt. De plant heeft stevige wortelstokken en een enorme groeikracht. Dikke (> 1 cm dik), kruipende wortelstokken kunnen tot 3 meter diep wortelen; er zijn zelfs meldingen van beworteling tot 7 meter diepte. Kleine stukken van de wortelstokken kunnen uitgroeien tot een nieuwe plant. Kleine delen van de wortelstokken, zelfs ter grootte van 0,7 gram en vanaf een diepte van 2 meter, kunnen weer uitgroeien tot een nieuwe plant. Binnen een paar dagen kan de plant een meter de hoogte in schieten. De bloemen van de plant hebben een crème witte, soms wit roze kleur. De kleine bloemen verschijnen in de nazomer: augustus tot september. De bladeren zijn lichtgroen en hartvormig, een beetje leerachtig en van onderen kaal. De bovengrondse delen van de plant sterven tegen de winter af. De in de wortelstokken opgebouwde koolhydraatreserves stellen de plant in staat in het voorjaar (eind maart, begin april) binnen korte tijd veel dicht bij elkaar staande stengels met een aanzienlijk bladoppervlak te vormen.
2. Probleem en risico’s
De soort groeit onder bijna alle omstandigheden goed. Langs wegen kan hij voor onveilige situaties zorgen. De wortels kunnen zorgen voor schade aan verhardingen, rioleringen, funderingen, dijken en taluds van watergangen. In natuurgebieden verdringt de plant, omdat hij zo sterk is, de in het land zelf voorkomende planten. Daarbij komt dat de soort lastig te bestrijden is. De aanpak kost veel geld, de plant zorgt zo voor economische schade.
Door het vroege uitlopen, de snelle lengtegroei en de vorming van een nagenoeg gesloten bladerdek wordt de overige vegetatie geheel overgroeid en op den duur verdrongen. Op groeiplekken komen minder insecten voor.
De tweede kamer heeft in december 2019 een motie aangenomen om de verkoop van duizendknoop te verbieden per 1 maart 2020. Deze wortelonkruid staat niet op de Europese Unie lijst van invasieve soorten. De Europese Commissie laat momenteel risicobeoordelingen voor verschillende Aziatische duizendknopen opstellen. Zo’n risicobeoordeling moet aan alle eisen voldoen die in de Europese exotenverordening zijn opgesteld. Alleen dan kan de Europese Commissie voorstellen om een plaagsoort op de Unielijst te plaatsen. Vervolgens is het aan de lidstaten om voor of tegen het voorstel van de Commissie te stemmen.
3. Verspreiding voorkomen
Zie protocol verspreiding tegen gaan https://bestrijdingduizendknoop.nl
| Wat kunt u doen | Wat u moet vermijden |
| Bij grondwerkzaamheden aanwezigheid van Japanse duizendknoop waarnemen | Planten machinaa maaien tijdens maaiwerkzaamheden |
| Planten afknippen i.p.v. machinaal maaien | Open water besmetten met wortels en stengels |
| Plantafval afvoeren in afsluitbare verpakkingen | |
| Restanten van planten afvoeren bij restafval of naar BVOR-gecertificeerde compostbedrijven https://bvor.nl/veilig-verwerken-japanse-duizendknoop/ | |
| Na afloop werkzaamheden graafmachine/gereedschap, banden, traptreden, schoenzolen… reinigen met bezem | |
| Besmette grond afdekken en afgedekt afvoeren |
4. Bestrijding
Overzicht bestrijdingsmethoden die zijn toegepast binnen de praktijkproef
| Methode | ||
| Afdekken | Geotextiel, afdekmateriaal minimaal vier meter vanaf de rand van de populatie, laag grond van 30-50 cm op het afdekmateriaal aangebracht | |
| Intensief maaibeheer | 1 keer per 2 weken | |
| 1 keer per 4 weken | ||
| Chemische behandeling | Bladbehandeling | rugsproeier met regelbare sproeikop, met een 1,5 à 2% glysofaatoplossing. Bespuiting vanaf half augustus omdat de sapstroom meer gericht is naar de wortels |
| Stobbenbehandeling | 2xgroeiseizoen (eind juni en eind augustus) zijn de stengels afgemaaid en direct daarna zijn de verse snijwonden ingesmeerd met glysofaat in een 4 à 5% verdunning | |
| Injecteren | Stengels injecteren met 2,5 tot 4 ml glysofaat in 70% oplossing | |
| Handmatig uittrekken | ||
| Afgraven | ||
| Schapenbegrazing |
Resultaten
Biologische bestrijding
Er zijn 2 opties mogelijk: de Japanse bladvlo (Aphalara itadori) en een schimmel (Mycosphaerella polygoni-cuspidati). Op verzoek van diverse probleemhouders is een project gestart om in Nederland praktijkproeven uit te gaan voeren. De projectpartners zijn de werkgroep Plaagsoorten van de Unie van Waterschappen, Probos, Stowa en experts op het gebied van biologische bestrijding van Universiteit Leiden, CABI en Koppert.
Heeft u vragen naar aanleiding van deze nieuwsbrief, neem gerust contact op.
Vriendelijke groet,
Margareth van der Horst
Plant Care Education
Info@plantcareeducation.nl
06-38281592